فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1.مقدمه......................................... 12

2-2. سلامت روانی................................... 12

2-2-1. تعریف سلامت روانی......................... 12

2-2-2. دیدگاه­های مربوط به سلامت روان............. 13

3-2.  ایمان مذهبی................................. 22

2-3-1. تعریف ایمان.............................. 22

2-3-2. دیدگاه­های مربوط به ایمان و معنویت........ 23

2-4. سلامت روان و ایمان............................ 26

2-4-1. نظریات و الگوها.......................... 26

2-4-2. بررسی اصطلاحات قرآنی پیرامون سلامت روان.... 27

2-4-3. مفهوم سلامت روان در قرآن.................. 29

2-4-4. ویژگی­های سلامت روان در قرآن............... 31

2-4-5. ایمان از چه راه­­هایی موجب سلامت روان می­شود. 33

2-5. شادکامی........................................ 34

2-5-1. تعریف شادکامی............................ 34

2-5-2. شادکامی و سلامت........................... 34

2-5-3. شادکامی و اعتقادات مذهبی................. 34

2-5-4. سایر عوامل مؤثر بر شادکامی............... 35

2-6. سبک­های دل­ بستگی.............................. 38

2-6-1. تعریف دل­بستگی............................ 38

2-6-2. نظریه دل­بستگی بالبی...................... 38

2-6-3. طبقه­بندی کیفیت دل­بستگی نوزاد............. 39

2-6-4. سبک­های دل­بستگی در بزرگسالان............... 41

2-7. منبع کنترل................................... 43

2-7-1. تعریف منبع کنترل......................... 43

2-7-2. منبع کنترل درونی......................... 43

2-7-3. منبع کنترل بیرونی........................ 44

2-7-4. ویژگی­های افراد با منبع کنترل درونی....... 44

2-7-5. ویژگی­های افراد با منبع کنترل بیرونی...... 45

2-8. پیشینه تحقیق................................. 46

2-8-1. سلامت روان و ایمان........................ 46

2-8-2. ارتباط سلامت روان با شادکامی، سبک­های دل­بستگی و منبع کنترل 48

2-8-3. ارتباط ایمان با شادکامی، سبک­های دل­بستگی و منبع کنترل 49

2-8-4. تحقیقات ترکیبی........................... 51

2-8-5. فرضیه­های پژوهش........................... 53

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1.مقدمه......................................... 12

2-2. سلامت روانی................................... 12

2-2-1. تعریف سلامت روانی......................... 12

2-2-2. دیدگاه­های مربوط به سلامت روان............. 13

3-2.  ایمان مذهبی................................. 22

2-3-1. تعریف ایمان.............................. 22

2-3-2. دیدگاه­های مربوط به ایمان و معنویت........ 23

2-4. سلامت روان و ایمان............................ 26

2-4-1. نظریات و الگوها.......................... 26

2-4-2. بررسی اصطلاحات قرآنی پیرامون سلامت روان.... 27

2-4-3. مفهوم سلامت روان در قرآن.................. 29

2-4-4. ویژگی­های سلامت روان در قرآن............... 31

2-4-5. ایمان از چه راه­­هایی موجب سلامت روان می­شود. 33

عنوان                                              صفحه

2-5. شادکامی........................................ 34

2-5-1. تعریف شادکامی............................ 34

2-5-2. شادکامی و سلامت........................... 34

2-5-3. شادکامی و اعتقادات مذهبی................. 34

2-5-4. سایر عوامل مؤثر بر شادکامی............... 35

2-6. سبک­های دل­ بستگی.............................. 38

2-6-1. تعریف دل­بستگی............................ 38

2-6-2. نظریه دل­بستگی بالبی...................... 38

2-6-3. طبقه­بندی کیفیت دل­بستگی نوزاد............. 39

2-6-4. سبک­های دل­بستگی در بزرگسالان............... 41

2-7. منبع کنترل................................... 43

2-7-1. تعریف منبع کنترل......................... 43

2-7-2. منبع کنترل درونی......................... 43

2-7-3. منبع کنترل بیرونی........................ 44

2-7-4. ویژگی­های افراد با منبع کنترل درونی....... 44

2-7-5. ویژگی­های افراد با منبع کنترل بیرونی...... 45

2-8. پیشینه تحقیق................................. 46

2-8-1. سلامت روان و ایمان........................ 46

2-8-2. ارتباط سلامت روان با شادکامی، سبک­های دل­بستگی و منبع کنترل 48

2-8-3. ارتباط ایمان با شادکامی، سبک­های دل­بستگی و منبع کنترل 49

2-8-4. تحقیقات ترکیبی........................... 51

2-8-5. فرضیه­های پژوهش........................... 53

مبانی نظری تحقیق 

2-1. مقدمه

آن­چه از دیرباز سهمى از تلاش‌های فکرى اندیشمندان، فیلسوفان، جامعه شناسان و روان­شناسان را به خود اختصاص داده، تحقیق و پژوهش در مقوله سلامت روانی است. گذشت قرون و سال‌ها نه تنها از ارج و اعتبار چنین حوزه‌ای نکاسته، بلکه با توجه به الزام‌های خاص خود، بر اهمیت آن افزوده است. اکنون در قرن بیست و یکم، انسان مضطرب، افسرده و بحران‌زده عصر حاضر بیش از هر زمانى دیگرى نیازمند وجود تعاریف و پژوهش‌های علمی در حوزه سلامت روانی می‌باشد تا از این راه بتواند قدم‌های مؤثری در زمینه ارتقای سطح زندگی خویش بردارد. یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای شروع یک پژوهش علمی بررسی تعاریف، نظریه‌ها و سایر تحقیقاتی است که در این حیطه صورت گرفته است که در این فصل به آن پرداخته خواهد شد.

2-2. سلامت روانی

2-2-1. تعریف سلامت روانی

بر اساس تعریف دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا، سلامت روانی یا سلامت رفتاری سطحی از بهزیستی روان‌شناختی یا فقدان بیماری روانی است که گویای حالت روانی شخص به گونه­ای است که عملکردش در سطح رضایت‌بخشی از سازگاری هیجانی و رفتاری باشد. از دیدگاه روان­شناسی مثبت و یا کل‌گرایی، سلامت روان ممکن است شامل توانایی فرد برای لذت بردن از زندگی و ایجاد یک تعادل بین فعالیت‌های زندگی و تلاش برای دستیابی به انعطاف‌پذیری روانی است.

به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO) سلامت روان شامل بهزیستی ذهنی، خود کارآمدی ادراک‌شده، خودمختاری، شایستگی، وابستگی بین نسلی و خود شکوفایی معنوی فرد و هیجانی بالقوه، در میان دیگران است. همچنین، WHO بیان می‌کند که بهزیستی فردی در گروی توانایی‌های افراد برای مقابله با استرس‌های روزمره زندگی، کار مولد و کمک به جامعه خود می‌باشد. با این حال، تفاوت‌های فرهنگی، ارزیابی‌های ذهنی و رقابت حرفه‌ای نظریه‌ها همگی بر چگونگی تعریف سلامت روانی اثرگذار می‌باشد.

2-2-2. دیدگاه‌های مربوط به سلامت روان

مکتب روان‌پریشی

زیگموند فروید 

به نظر فروید اکثر مردم به درجات مختلف روان‌نژند هستند و سلامت روان‌شناختی یک ایده­آل است نه یک هنجار آماری. به عقیده او، ویژگی‌های خاصی برای سلامت روان‌شناختی ضرورت دارد. نخستین ویژگی هشیاری (خودآگاهی) است؛ یعنی هر آن­چه ممکن است در ناهشیاری (ناخودآگاهی) موجب مشکل شود بایستی خودآگاه شود.

به عقیده فروید انسان متعارف کسی است که مراحل رشد روان جنسی را با موفقیت گذرانیده باشد و در هیچ‌یک از مراحل بیش از حد تثبیت نشده باشد. به نظر او کمتر انسانی متعارف به حساب می‌آید و هر فردی به نحوی نامتعارف است. فروید انسان نامتعارف را به دو گروه روان‌نژند و روان‌پریش تقسیم می‌کند و هسته مرکزی بیماری روانی را اضطراب می‌داند. به عقیده فروید نوع مکانیزم­های دفاعی مورد استفاده افراد سالم روان‌نژند و روان‌پریش متفاوت است. شخص سالم از مکانیزم­های دفاعی نوع­دوستی، پیش‌بینی، شوخ‌طبعی، والایش و سرکوب استفاده می‌کند (نجات، 1378).